Bakvissen aan de slootkant

Op mijn middelbare school was er, ruim een halve eeuw geleden, een tekort aan leraren. De oplossing was: dan maar iemand zonder kweekschool-diploma. Ja kweekschool heette dat toen, zoiets als een kweekvijver waar de toekomstige leraren nog leerlingen heetten, geen studenten. De termen zijn veranderd, de problemen met lerarentekorten niet. 

De oplossing voor het gemis van een leraar biologie was het aannemen van een student. Ik weet niet of u ooit een klas bakvissen hebt meegemaakt? Ik wens het niemand toe. Tenzij direct vanaf de eerste minuut de leraar duidelijk maakte dat hij de baas was en de giechelende meute stil kreeg, was het een verloren strijd. En dat niet alleen, die lieve bakvisjes konden in een groep uitgroeien tot roofzuchtige, niet meer loslatende haaien.

Onze biologiestudent, nog nooit gehoord van onaardige bakvissen, leek ten dode opgeschreven. Ten eerste maakte hij aarzelend zijn entree, ten tweede, wat hem nog had kunnen redden, behoorde hij niet tot de knappe filmsterren waar bakvisjes van gaan kirren. Kortom, hulpeloos stond hij achter zijn grote bril voor de klas in een poging boven de giechelende bakvisjes uit te komen. Die roken direct het gebrek aan leiderschap waardoor ze, volautomatisch, zelf die taak op zich namen.

Na enkele lessen waarin orde houden duidelijk niet tot zijn vaardigheden behoorde en we tijdens de les niet opletten en de meesten het huiswerk niet maakten, gaf hij het op. De volgende lessen zouden vervallen. Vervallen? En hoe kregen we dan een cijfer wat we nodig hadden om over te gaan aan het eind van het jaar? De biologie-uren werden opgevuld met dubbele lessen van andere vakken en de eerste onrust werd gezaaid in de groepsvictorie. Hadden we ons zelf in de voet geschoten? Bij navraag hulde het hoofd van de school zich in stilzwijgen. 

Ongeveer een maand later kregen we de opdracht om de volgende dag te verschijnen in buitenkleding die vies mocht worden, lange broek en laarzen. En wie stond er klaar om met ons op pad te gaan? Ons studentje. Dankzij het intussen gegroeide slechte geweten en toch wel nieuwsgierig naar wat er ging gebeuren sisten we elkaar toe stil te blijven en gingen  gedwee met hem mee. Hij nam ons mee naar het bos en leerde ons dingen zien in de natuur, die ik altijd heb onthouden. Zelfs toen hij ons meenam naar een weiland, en hij kikkers vangend van de slootkant af tussen de dotters in het water rolde, was er geen hoongelach maar vele handen die hem op de kant wilden trekken. De lessen die daarna meerdere keren volgden in de buitenlucht, hebben grote positieve invloed gehad op onze manier om naar de natuur te kijken. Van hem leerden we ook wat vies is. Ik gebruik het met regelmaat nog als wijsheid: 'Vies is een boterham in de wc en een drol op je bord.' Vies kan je slechts zeggen als iets daar is waar het niet hoort. Die drol zelf is niets vies mee, net zo min als de boterham. Ik denk dat ik van alles wat ik geleerd heb op school, zijn lessen ik nog het meest precies heb onthouden. Het is hem gelukt zijn liefde voor zijn studie op ons over te brengen en ons stadse tieners geïnteresseerd te krijgen in de natuur op een totaal andere manier dan drillen. 

Het schuchtere studentje zonder pedagogische opleiding bleek heel wat slimmer dan iedereen dacht.